HET ONTSTAAN 1916-1918
Het begin van de parochie van het Heilig Hart van Jezus in Schiedam-Zuid ligt in 1916. Op 21 november van dat jaar richtte de bisschop van Haarlem, mgr. A.J. Callier, zich tot kapelaan Warnink van de O.L. Visitatiekerk aan de Nieuwe Haven. Warnink moest de voorbereidingen gaan treffen voor een nieuwe parochie in Schiedam. Waar die moest komen? In de Gorzen.
‘t Hoofd
De wijk begon flink te groeien. Het aantal katholieken was er van oudsher laag. De eerste bewoners van de Gorzen maakten vooral deel uit van de gereformeerde kerken. De enkele mensen ‘op ’t Hoofd’ die de katholieke kerk aanhingen, werden bediend door de paters Dominicanen ‘van de Hoogstraat’.In 1856 werden de Schiedamse katholieken voor het eerst ingedeeld in parochies; de Gorzen werd ingedeeld onder de parochie van het Frankenland. Eén van de kapelaans van die parochie kreeg de zorg over de Gorzen. Dat duurde zo tot Warnink door zijn bisschop aan het werk werd gezet.
In de Nieuwe Schiedamse Courant van 4 december 1916 viel te lezen: Gisteren heeft de hoogeerwaarde deken Coppens tijdens de godsdienstoefeningen in de kerk van O.L. Vrouw Visitatie enige mededelingen gedaan over de stichting van een nieuwe parochie in de Gorzen. De steeds toenemende katholieke bevolking noopte reeds lang, zeide deken Coppens, tot de stichting ener nieuwe parochiekerk. Aanvankelijk had men het voornemen om met de uitvoering der plannen te wachten tot na de oorlog. Aangezien echter binnen afzienbare tijd niet is te voorzien, wanneer de rampzalige krijg, die Europa teistert, ’n einde zal nemen, is men er inmiddels toch toe besloten den bouw van ’n nieuwe kerk ter hand te nemen. Het spreekt vanzelf dat de bouwkosten in deze tijden zeer aanzienlijk zullen zijn. Financiële steun van de parochie van O.L. Vrouw Visitatie, die zelf onder ’n zwaren schuldenlast gebukt gaat, is, zo verklaarde deken Coppens, uitgesloten. De middelen zullen dus moeten worden gevonden in de kringen van hen, die tot de nieuwe parochie komen te behoren. Bovendien zal ’n beroep worden gedaan op de algemeenen steun van katholiek Schiedam.’
Mocht het lijken dat de Gorzenparochie al voor zijn oprichting, aan zijn lot werd overgelaten, de realiteit was anders. Warnink kon al na enkele weken zijn eerste succesje melden: op 8 december schonk mejuffrouw Nolet hem duizend gulden. Later die maand gaat de bouwpastoor bij de katholieken in de Gorzen langs om te vragen wat zij vonden van een eigen kerk in hún wijk. De archieven melden dat hij met gejuich werd ontvangen. De mensen beloofden, naar draagkracht, hun steentje bij te dragen. In januari zou Warnink zelfs tienduizend gulden voor de bouw hebben ontvangen van een Schiedamse dame. Wie die gulle geefster was, is tot op de dag van vandaag niet opgehelderd. Maar de meeste mensen besloten tot een wekelijkse of maandelijkse bijdrage.
Op het feest van de Heilige Familie, op 19 januari 1917, werd een heuse bouwcommissie ingesteld, onder leiding van kapelaan Warnink. De leden van de commissie waren de heren Eil, Huyskens en Winkes, alle drie woonachtig binnen de grenzen van de nieuw op te richten parochie.
‘B&W, denk mee’
Drie maanden later kon Warnink Burgemeester en Wethouders van Schiedam meedelen dat de bisschop van Rotterdam een bouwcommissie had ingesteld voor een nieuw te bouwen Rooms-Katholieke kerk. Warnink vroeg het college van B&W medewerking naar het zoeken van een geschikt terrein.
De houten noodkerk aan de GeervlietsestraatDe ambities waren wat te hoog gegrepen. In oorlogstijd, de Eerste Wereldoorlog zaaide dood en verderf net over onze landsgrenzen, was het zo goed als onmogelijk om een stenen kerk te bouwen. Daarom werd uitgekeken naar een houten gebouw, als noodkerk. En hoe toevallig… er deed zich een buitenkansje voor: in het Gelderse Vaassen werd een houten kerk te koop aangeboden. De koop was snel gesloten, het was augustus 1917.
De zaken ontwikkelden zich voor de katholieke gemeenschap in de Gorzen voorspoedig: al op 23 januari 1918 kon de houten kerk worden ingewijd. De Nieuwe Schiedamse Courant, waarvan een exemplaar in het kerkarchief wordt bewaard, deed uitvoerig verslag van deze inwijding en de daaropvolgende installatie van de nieuwbenoemde pastoor Warnink, door deken Van Trier uit Rotterdam, en waarnemend deken voor Schiedam. Voor de goede orde: een deken is de verantwoordelijke priester voor een dekenaat, een onderdeel van een bisdom.
De vreugdevolle dag kende ook een rouwrand. Eerdergenoemde deken Coppens, een persoonlijke vriend ook van Warnink, was kort tevoren overleden. Deken Van Trier herinnerde zijn gehoor eraan dat Coppens graag deze plechtigheid had geleid; hij was er als geen ander van doordrongen geweest dat het zielenheil van deze volkrijke arbeidersbuurt om deze parochie vroeg, aldus Van Trier.
De houten noodkerk, interieur. Het beeld geheel links is van de H.Antonius. Anno 2006 staat dit in de Heilig Hartkerk bij de zijingang. Het beeld rechts van het altaar is van het H.Hart van Jezus. Dit staat momenteel in de H.Hartkerk onderaan de preekstoel. Het is niet bekend waar de overige beelden en het schilderij achter het altaar zijn gebleven.Harmonie
De nieuwe Schiedamse kerk was opgebouwd in de Geervlietsestraat, daar waar nu het gemaal zijn onopvallende maar belangrijke werk doet. Van het houten kerkgebouw werd gezegd dat het keurig was ingericht: sober, misschien zelfs primitief, maar ter zake, en met een zekere harmonie. De pastoor kreeg de beste wensen van heel Schiedam en de wens werd uitgesproken dat er binnen niet al te lange tijd een ‘steenen kerkgebouw’ in dit gedeelte van de stad zou verrijzen…Twee maanden later al kreeg er Warnink er hulp bij; samen met deze kapelaan C. Berkemeyer vond hij onderdak in een huis van de Volkshuisvesting, in de Geervlietsestraat, op nummer 31 a en b. Warnink kon voor deze ‘pastorie’ zijn gehuurde kamer bij slager Van Houten op het Rozenburgerplein opzeggen.
Met een mooie houten noodkerk, een pastoor en een kapelaan kon het parochieleven in de Gorzen beginnen……
